Bài học phòng chống lụt bão từ xã Đại Lãnh, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam

Sau cơn lũ lịch sử cuối tháng 9-2009 chúng tôi trở lại xã Đại Lãnh, phía Tây huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam - nơi thường xuyên đối mặt với những cơn “đại hồng thủy”.

Mặc dù gần 3 tháng trôi qua, nhưng dấu vết hoành hành của thủy thần vẫn còn đó: rác rưởi vương vất đầy trên ngọn cây, cột điện; ngấn nước còn in rõ trên những nóc nhà; ruộng lúa và đường sá vẫn chìm trong lớp bùn non, cát bồi.
Những bậc cao niên cho biết, chưa bao giờ ở đây phải hứng chịu một cơn lũ lớn như vậy.

Thầy Nguyễn Cơ, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ngô Quang Tám xã Đại Lãnh, kể lại: “Ngày 28-9-2009, mưa lớn kéo dài, nước lũ bắt đầu dâng cao, người dân tổ chức đưa lúa, heo gà lên gác lửng - được làm cao hơn mức nước lũ năm 1999 - để đảm bảo an toàn.

Tuy nhiên đến chiều tối 29-9, lũ dâng cao vượt mức lũ năm 1999 cả mét nước, có nơi lên tới 1,5m. Người dân bỏ mặc tài sản cho lũ cuốn trôi để lo thoát thân. Lũ lên rất nhanh trong đêm, đỉnh lũ cao chưa từng có, nhưng xã Đại Lãnh không bị tổn thất nhân mạng.

Theo ông Nguyễn Tấn Nại, Chủ tịch UBND xã Đại Lãnh, “kỳ tích” đó là nhờ chính quyền và người dân ở đây đã có cách “sống chung với lũ”.

Đầu tiên, ngôi nhà của người dân làm bằng gỗ hoặc xây đều có gác lửng. Gác lửng sẽ cao hơn mức nước lũ lớn nhất. Trên đó sẽ chứa toàn bộ của cải, lương thực nhằm không cho lũ cuốn trôi. Và, khi lũ lên người dân cũng di chuyển lên gác lửng cho an toàn tính mạng.

Thế nhưng, nếu lũ quá lớn thì sao?

“Phải thực hiện sơ tán dân tại chỗ! - Cụ thể, trước mỗi mùa mưa lũ, các thôn trong xã lập phương án sơ tán dân cho từng tổ dân cư, chọn ra những ngôi nhà kiên cố nhất, cao nhất trong tổ dân cư đó để làm sao đảm bảo di dân với quãng đường ngắn nhất. Bởi vì lũ có cường độ dòng chảy lớn thì không có ghe thuyền nào có thể di chuyển được, nếu sơ tán dân trên diện rộng thì độ nguy hiểm rất cao. Chỉ có phương án sơ tán dân tại chỗ theo từng tổ dân cư mới đảm bảo được an toàn tính mạng cho người dân. Phương án này được áp dụng thành công từ 10 năm qua”
ông Nguyễn Tấn Nại kể lại. 

Tuy nhiên, trên thực tế số lượng nhà kiên cố tại các tổ dân cư vùng lũ rất ít nên khi xảy ra lũ lớn thường bị quá tải, câu chuyện tại thôn 8 là ví dụ. Đây là thôn nghèo nhất, cũng là nơi ngập sâu nhất của Đại Lãnh, gồm có 165 nóc nhà với 750 người dân. Mặc dù dân số đông đúc nhưng chỉ có 30 căn nhà xây cấp 4, tuy vậy, ngần ấy ngôi nhà đã trở thành nơi chen chúc tránh lũ của 750 người trong cơn bão số 9 vừa qua.

Bùi Hải Nguyên sưu tầm internet